AA64 | Doğru Şeyleri Yapmanın En Kolay Yolu, Yanlış Şeyleri Yapmaktan Kaçınmaktır.

Charlie Munger ve onun Inversion tekniği. Nedir, ne işimize yarar, hayatımıza nasıl adapte edebiliriz?

Biraz Sohbet:

Herkese merhabalar.

Aklımın Akışı’nın 64. sayısında yine beraberiz.

Tim Ferriss’in kitapları ve yazdıkları bazen biraz klişe gelse de, çok sevdiğim 4-5 cümlesi var.

Bir tanesi şu:

“Often, all that stands between you and what you want is a better set of questions.”

Türkçesi şu:

“Bazen dönüşmek istediğin kişiyle şu anki halin arasındaki mesafeyi kapatacak tek şey, daha kaliteli sorulacak 5-6 sorudur.”

Şöyle bir bakıldığında, biz toplum olarak gerçekten “iyi soru sormayı” becerebilen bir toplum değiliz.

Çevremde de, onu, ulaşmak istediği cevaplara daha hızlı, daha net ve daha efektif olarak ulaştıracak sorular sorma konusunda yetenek sahibi çok az insan var.

Bu konuyla ilgili, eski bir Aklımın Akışı bülteninde bir hikaye anlatmıştım.

Bir genç kız, tatlı bir köpeği severken gördüğü yaşlı bir adama yaklaşmış ve şöyle sormuş: “Merhaba, çok tatlı gözüküyorsunuz, köpeğiniz ısırır mı?”

Yaşlı adam "Teşekkür ederim, hayır, köpeğim ısırmaz, uysaldır" demiş.

Genç kız mutlulukla ve hevesle tatlı köpeğe doğru yaklaşmış ve onu sevmek için elini uzatmış. Köpek bir hışımla genç kızın elini ısırmış. Kız elini köpekten zar zor kurtarmış. Yaşlı adama dönüp “Köpeğinizin ısırmadığını söylemiştiniz, ama ısırdı" demiş.

Yaşlı adam genç kıza dönmüş ve şöyle demiş: “Bu benim köpeğim değil ki”

Charlie Munger’in Inversion Tekniği

Yukarıda linkini verdiğim Aklımın Akışı sayısında zaten soru sormak üzerine fikirlerimi paylaştım, o yüzden bu konu üzerine daha fazla laklak yapmayayım, ancak bu konuda size ilham verecek bir kişiyi ve onun bir tekniği paylaşacağım.

Teknik aslında çok da yabancı veya “muhteşem” bir teknik değil, ancak iş yapıyor. Ben çok kullanıyorum ve çok verim alıyorum.

Tekniğin adı Inversion tekniği ve mucidi hepimizin bildiği biri, Charlie Munger.

Bu arada, Charlie Munger’den Trading Hakkında Neler Öğrendim? yazımı okumayı unutmayın!

Charlie Munger

Bu teknik, bir problemi çözmeye çalışırken doğrudan çözüm aramak yerine, problemin tam tersine odaklanmayı içeriyor. Yani, çözüm yerine, olası sorunlara odaklanıyorsun ve süreçte karşına çıkacak sorunları önceden tespit ettiğin için, başarıya daha hızlı ulaşıyorsun.

Başka bir anlatımla, “ben bu işi nasıl beceririm?” sorusu yerine, “ne yaparsam bu işi mahvederim?” sorusuna odaklanıyorsunuz.

Kendinize “bu işte nasıl başarılı olurum?” sorusunu sormak yerine, “bu işte ne yaparsam başarısız olurum?” sorusunu soruyorsunuz.

Buna gerçek hayattan bir örnek verelim.

Diyelim ki bir restoran işletiyorsunuz ve internetteki yorumlarınız bir türlü istediğiniz kıvama gelmedi. Notlamalar zayıf. Sorunu tespit etmeniz gerekiyor.

Böyle bir durumda, “bu restoranı nasıl daha iyi bir restoran yapabilirim?” sorusu yerine, “bu restoranda ne yaparsam, müşteriler bu mekandan nefret eder?” sorusu soracaksınız.

Mesela,

• Etraf çok pisse, masalarda her defasında kırıntılar, eski yemeklerden kalıntılar, toz, pis, pas varsa.

• Yemekleri soğuk servis ediyorsanız, derli toplu bir servis yerine dağınık, özensiz bir servis yapıyorsanız.

• Çalışanlara kaba davranıyorsanız, rezervasyonları takip etmeyip, rezervasyonla gelenleri “bir karışıklık olmuş, masanız dolu” deyip geri çeviriyorsanız,

• Fiyatlar şeffaf değilse, hep değişiyorsa, menüdeki fiyatla kasadaki fiyat aynı değilse.

Tüm bu maddeler, bir kişinin bu restorandan nefret etmesi için yeterli değil mi?

Demek ki, tüm bunların tam tersini yaparsanız, restorana bağlı yeni müşteriler oluşacaktır.

Aynı şekilde, yatırım işini düşünelim.

İyi bir şirkete, yüklü bir parayla yatırım yapacaksınız, amacınız paranızın değerini korumak ve reel getiri elde etmek.

Normalde sormanız beklenen soru şu: “Bu parayı hangi şirkete yatırmalıyım?”

Ancak Charlie Munger diyor ki, “ters düşün”.

Yani şunu sor: “Ben bu parayı hangi şirketlere yatırırsam, hızlıca kaybederim?”

• Kötü yönetilen, kurumsal olmayan

• Bilançolarını, rasyolarını şeffaf bir şekilde paylaşmayan

• Patron şirketi olan, tek adamla yönetilen

• Temettü vermeyen

• Vesaire.

Böylece, tüm bu kötü özellikleri eleyerek, iyi şirketleri filtreleyeceksiniz.

Bu soru sorma tekniğinin çok büyük avantajları var.

Öncelikle, direkt olarak çözüme ilerlerken gözden kaçırabileceğiniz olası sıkıntıları, kör noktaları, görünmez tuzakları ortaya çıkartır. Konuyu madde madde basitleştirir, daha net bir yol haritası ortaya çıkarır.

Olumsuzların hepsini düşündüğünüz için, psikolojik olarak da bu olumsuzluklara daha hazırlıklı olursunuz, bu da süreçte sizi nispeten daha güçlü ve özgüvenli hale getirir.

Konuyu bu şekilde düşündüğünüz için, çok daha proaktif ve kararlı ilerler, sonuca çok daha hızlı ulaşırsınız.

Charlie Munger, tüm bu Inversion tekniğini aslında şu cümleyle özetliyor:

"Doğru şeyleri yapmanın en kolay yolu, yanlış şeyleri yapmaktan kaçınmaktır."

Biraz Kitap:

Halide Edip Adıvar

Halide Edip Adıvar’ın Ateşten Gömlek kitabını bitirmek üzereyim, Yaban kitabı sonrası açıkçası bir tık daha az keyif aldım diyebilirim. Yine o dönemin psikolojisi, mücadelesi, örgütlenmesi ve Anadolu ve İstanbul’da yaşananlar çok iyi anlatılmış, üstelik kitap kurtuluş savaşı devam ederken yazılmış.

O yüzden, milli bilinç açısından bence önemli bir kitap, ancak Yaban ile karşılaştırılınca bir tık daha az zevkli okuması.

Halide Edip Adıvar’ın Kurtuluş Savaşı dönemini anlatan şu cümlesi bence çok etkileyici:

İstanbul'un bir tarafı kangren olmuş bir milletin kalbi gibi cerahat saçarak akıyor, bir tarafı genç, olmayacak hayallere iman etmiş yepyeni çocuklar gibi konuşuyor, bütün canıyla bu yeni ve müstakbel dünya rüyasıyla yaşıyor.

Biraz Müzik:

İlginçtir, zamanında Karadeniz, Türk Rock için çok iddialı sanatçılar çıkarmış. Rahmetli Kazım Koyuncu bunlardan biri. Bir diğeri de Yaşar Kurt.

Kazım Koyuncu’ya göre daha az biliniyor, ancak Yaşar Kurt da mükemmel bir müzisyen, harika bir söz yazarı ve besteci.

Zamanında çok uzun süre dinledim kendisini, en sevdiğim ve en popüler şarkılardan birini paylaşayım, nostalji olsun.

Silah veriyorlar anne, bana öldür diyorlar.

Yat diyorlar anne, kalk diyorlar.

Beynimi yiyorlar anne, beynimi yiyorlar.

Biraz Ben:

• 2024’ü bitirdik, çok yakın zamanda 2024 performansımla ilgili detaylı bir yazı yazacağım. Hem trading konusunda hem de hayatın diğer başlıklarında neler yaptım, neleri yapabilirdim, neler yapamadım ve 2025’te neler yapacağım. Tüm bunları toparlayacağım.

• Üçüncü kitap çalışmalarına başladım, ancak tahmin ettiğimden daha uzun sürebilir bu. Yine haber veririm sizlere.

• YouTube projesine tam gaz devam ediyoruz, muhtemelen Şubat ayı içerisinde ilk videolarım sizlerle buluşacak.

• Atölye tarafında yeni bir eğitim hazırlıklarım da başlayacak. 2025 İlk 6 aya yetiştirmeyi düşünüyorum.

Bu haftalık benden bu kadar.

Tüm destekleriniz için teşekkür ederim.

Her zamanki gibi, sizden iki şey isteyeceğim.

1. Bu bülteni bugün, şimdi, en az 3 farklı arkadaşınıza, aile üyenize, iş arkadaşınıza mail yoluyla iletebilir misiniz? Hem onlar yararlanır, hem de ben yeni aboneler kazanırım.

2. Yorumlarınız beni mutlu ediyor, üşenmezseniz fikirlerinizi aşağıdaki butona basarak benimle paylaşabilir misiniz?