AA31 | Istakozlar Üzerinden Bir Arz ve Talep Dersi

Istakoz'un "çöp et" statüsünden, mutfakların en değerli yiyeceğine dönüşmesinin arz ve talep bazlı hikayesi.

Nov 04, 2023

Arz ve Talep Nedir, Yer Değiştirirse Ne Olur?

İnsan bazen tüm fiyatı hareket ettiren sadece iki şey olduğunu unutuyor: arz ve talep.

Eğer bir üründen, talep edilenden daha fazla varsa,o ürünün fiyatı düşüyor. Çünkü elinde bu üründen olan herkes, yerine yenisini de kolayca koyabileceği için, elindeki ürünü düşük fiyattan satmaya razı geliyor.

Tam tersi, bir ürüne ulaşmak zorlaştıkça da, o ürünün fiyatı artıyor, çünkü bulunduğunda her defasında daha fazla para vermeye gönüllü bir kalabalık mevcut oluyor.

Bunu size bir hikayeyle örneklendireyim.

Hikayemizin kahramanı, ıstakozlar.

Her tarafı denizlerle çevrili olmasına rağmen, Türk mutfağına çok uzak bir yiyecek ıstakoz. Ancak dünya mutfaklarında, özellikle Akdeniz mutfağında çok ciddi yeri var.

Istakozun tarihte de çok ilginç bir hikayesi mevcut. Fakirlik sembolü olarak etiketlenip, sonraları zenginlerin masasında yer bulmasına kadar.

1600’lü, 1700’lü yıllarda, Amerikan kıyılarında o kadar yüksek sayıda Istakoz varmış ki, her dalgada en az yüzlercesi karaya vuruyormuş.

Kilolarca ıstakoz yakalamak sadece bir iki saatte mümkünmüş.

Istakozların bu yüksek arzı ve denizde buldukları her şeyi yeme alışkanlıkları, onlara çok çok uzun süre “dünyanın en leş yiyeceği” ünvanını kazandırmış.

Öyle ki, o yıllarda Istakozları sadece hiçbir şey yiyemeyecek kadar fakir olanlar, evsizler veya köleler tüketiyormuş. Hatta, eline en ufak bir para geçen kişi, gidip başka bir şey tüketiyor, ıstakozları ise gübre ve balık yemi olarak kullanıyormuş.

Istakoz, halkın en düşük sınıfıyla o kadar özdeşleşmiş ki, herhangi bir evde herhangi bir ıstakozun veya ıstakoz çöpünün bulunması o evin repütasyonunu düşürür hale gelmiş.

Massachusetts'in bir kasabasında, köleler, sahiplerine, kendilerine çok fazla ıstakoz yedirdikleri için dava bile açmışlar.

Peki ıstakozların bu değerlendirmesi ne zaman değişmiş biliyor musunuz?

Tabi ki, bu yüksek arzı karşılayacak yeni talep bulununca.

Yeni talep, tren yollarının gelişmesi ve Amerika içlerine doğru döşenen demiryollarıyla birlikte kendiliğinden oluşmuş.

Amerika içlerinde yaşayanlar ıstakoz nedir bilmezlermiş çünkü ıstakoz bir sahil şeridi yemeğiymiş.

Amerikanın iç kesimlerinde oturanlar ise ıstakozlarla tren yolları sayesinde tanışmışlar. Tren firmaları, ıstakozların neredeyse maliyetsiz derecede ucuz olmasından dolayı, ıstakozla pişirilen farklı yemekler oluşturup menülerine almışlar.

Bu yemekler çok beğenilmiş ve özellikle Amerikanın iç kesimlerindeki halk tarafından beğenilmiş. Böylece bir talep oluşmuş ve ıstakoza bakış açısı değişmiş.

Istakoz ticareti değerli bir hale gelmiş.

Zeki bir girişimci, ıstakoz etini kabuklarından ayırıp, kolay yenilebilir şekilde bir konserveye koymuş ve tüm ABD’ye ve dış ülkelere satmaya başlamış.

İlk başta oluşan yoğun arz ve düşük taleple aşırı değersizleşen ve neredeyse bir sosyal leke halini alan ıstakoz, sadece 100-150 yılda, düşük arzı ve yüksek talebiyle, çok önemli bir mutfak öğesi haline gelmiş.

İşte, ıstakozlar üzerinden güzel bir arz/talep hikayesi.

Borsanın İzinden BLOG’a Yeni Bir Yazı Eklendi

Price Action’un Seneca ile ne alakası var? Seneca tek bir cümlesiyle benim Trading yolumu nasıl değiştirdi? Yıllardır neyle ilgilenerek boşuna kürek çekiyormuşum?

Hepsi yeni yazdığım bu yazıda. Okumak için tıklayın.

Okumak İçin Tıkla!

Aklımın Akışı bülteninin 31. sayısının sonuna geldik.

Tüm desteğin için teşekkürler. Eğer bu bülteni sevdiysen LIKE’lamayı ve aşağıdaki butona basarak yorum yazmayı unutma.

Aklımın Akışı - İbrahim Babadağı

Discussion about this post